Eth grop

Istòria deth grop

En 1987 se creèc en Les aguest grop de cançon tradicionau gascona. Son Es Corbilhuèrs Cantaires de Les, jos era direccion tecnica deth music bearnés Jan Francés Tisner. Treigueren en mercat eth disc titolat “Aran cante Gasconha”. Era sua projeccion arribèc enquiara participacion deth grop en hestivau Tradicionarius e en hestivau de Seròs en 1995 damb un gran èxit de public. Cada an an participat en disparièrs hestivaus autant en França coma en territòri espanhòu.

En an 1994, Es Corbilhuèrs dansaires s’amassèren damb es cantaires e formèren era Associacion Es Corbilhuèrs de Les, que compde ena actualitat damb lèu ua centena de sòcis. Des d’alavetz, eth grop non a parat de participar en hestivaus e de trabalhar damb es Corbilhonets (qu’ei eth grop infantil) qu’an participat en edicions de CD’s e en concorsi coma eth qu’a lòc entà toti es mainatges de Catalonha en Palai dera Musica de Barcelona.

Origina deth sòn nom

Corbilhuèrs ei eth nom popular dera gent de Les. Era paraula derive de corbilhons: cistalhes de vim e e auerassèr que servien entà cargar as animaus enes sòns ahèrs deth prat. Tot ven d’ua legenda que ditz qu’es abitants de Les volien arténher eth cèu entà poder veir eth solei. Entad açò, comencèren a plaçar un corbilhon dessús d’un aute seguidament. Quan sonque mancaue un entà artenhé’c, se quedèren sense damb era quau causa aueren era idèa de trèir eth prumèr entà meté’c dessús e plan segur que tot se n’anèc peth solèr.

Vestits

Eth grop pòrte dus tipes de vestits: eth tipic des pagesi gascons e eth vestit de hèsta. En çò que tanh ath prumèr, es gojates vestissen ua pelha longa de lan, enagua, pantalons e demantau, ua blosa blanca e ua cotilha damb un mocader en cap e un chapèu de palha. Enes pès pòrten esclòps o espardenhes e michons de lan. Es gojats pòrten pantalons e justet tanben de lan, camisa de lin, ua faisha vermelha e un chapèu en cap. Caucen tanben esclòps o espardenhes.

Eth vestit de hèsta ère mès pròpri dera borgesia. Es hemnes pòrten ua pelha longa de satin estampat, ua blosa nera brodada, un mocader e ua capucha nera en cap de lan, damb un cauçat d’epòca de color nere. Es gojats pòrten eth madeish vestit de pagés mès confeccionat damb vellot de disparièrs colors e un cauçat de vestir.

Repertòri de dances e cançons

Eth repertòri de balhs deth grop se compause de:

– Eth Cadrilh. Ei un balh de ceremònia apropriat entàs hèstes e celebracions importantes. Date deth sègle passat mès siguec coreografiada enes ans 50. Des d’alavetz, se considère un balh fòrça popular ena Val d’Aran. Tau com indique eth sòn nom, eth balh a lòc en grops de quate que desvolòpen disparières figures, cadees, cercles…acompanhat dera musica e letra des cantaires.

– Eth Carrilhon. Ei ua dança bearnesa coreografiada pes Corbilhuèrs. Ei alègre e se bare en cercle. Era letra ei compausada pes Corbilhuèrs cantaires.

– Eth Balh-Plan. Originària deth pòble de Canejan, aguesta dança se baraue entara hèsta deth pòble. Cònste d’un pas d’un balh plan e un de sautat, damb letra tradicionau e dues estròfes compausades pes Corbilhuèrs.

– Eth Rondèu d’Es Corbilhuèrs. Ei ua musica d’ua fabla bearnesa adaptada peth grop ara sua coreografia e letra.

– Era Aubada. Ei era dança mès tradicionau dera Val d’Aran. Se comencèc a barar pendent eth sègle XIX en toti es pòbles dera zòna.

– Eth Tricotèr. Ei un balh de hèsta, dançat en Canejan eth dia de Magràs entara joenessa deth pòble qu’entre cadees, cercles e vòltes anauen pes carrèrs en tot hèr veir que tricotauen, en tot hèr e en tot des·hèir disparières figures.

– Escotisha -Eth rei petit-. Se tracte d’un balh importat dera còrt austriana en temps de Napoleon III; passèc d’èster ua dança pròpria des balhs de palai a èster un balh deth pòble. Era letra se cante en bearnés.

– Eth Barricot deth nòvi. Aguesta dança hè referéncia ath convit des amics e amigues per part des naui maridadi.

– Era Matelòta. Tanben se li ditz “tròbi lo renard” e ei fòrça tradicionau deth Béarn. Se ditz matelòta a ua persona fòrça espavilada e esperdigalhada, coma era aguinèu (“renard”) e ei ua dança que se caracterize per un ritme fòrça viu que sage rebrembar era agilitat d’aguesta bèstia.

En çò que tanh as cançons:

– Cançon de Pandèra: cançon catalana adaptada per “Verd e Blu”, grop beranés.

– Adius ara Val d’Aran: deth grop occitan “Nadau”.

– Es Esclòps: tradicionau gascona.

– Aqueres Montanhes: tradicionau gascona.

– Maudit sia l’amor: tradicionau bearnesa.

– Jan petit: de -Nadau-.

– Dinc a la hont: de -Nadau-.

– Seguida de borrègues: tradicionau deth Coserans.

– Te vòs maridar Roseta: tradicionau gascona.

– Atau quan l’arrosà ei navèra: tradicionau bearnesa.

– Era perditz: tradicionau aranesa.

– Mossur Curèr de Casterar: cançon de tipe unoristic.

– D’autes cançons de toti es cornèrs dera Gasconha recuelhudes en enregistrament “Aran cante Gasconha”